De toekomst van de economie is circulair!

Als je er pal voor staat, zou je het niet zeggen. In Amsterdam-Noord staat een heel modern ogend huis dat volledig uit tweedehands materiaal bestaat. De eigenaar van de woning schuimde het internet af op zoek naar tweedehands materialen die hij leuk vond. Hij grapte zelfs dat hij voor zaken als de gevelsteen, de leien en de ramen steeds naar Brabant had moeten rijden. Waren ze daar dan gevoeliger voor het niet zomaar weggooien van spullen? In ieder geval dacht hij op een mooie dag dat hij genoeg had verzameld. Hij stapte met zijn buit naar een architect en vroeg hem of hij met deze spullen een huis kon bouwen. En zo geschiedde. Zijn huis is een volledig circulair huis. Er werden geen nieuwe grondstoffen voor gebruikt. Alle materialen werden ooit al eens gebruikt en vormen nu een nieuw mooi geheel.

Je zou kunnen zeggen dat dit toch een uitzonderlijk voorbeeld is. Maar dat is het eigenlijk niet. Of toch niet meer. Enkele jaren geleden bracht ik een bezoek aan de gloednieuwe randparking P+R transferium Deutersestraat in ’s-Hertogenbosch: het gebouw kan helemaal gedemonteerd worden! De verschillende onderdelen kunnen hergebruikt worden voor bijvoorbeeld een ander gebouw. Dat is écht vooruitziend.

Overigens zal de stad Leuven vanaf nu, samen met vzw Atelier Circuler, alle stadsgebouwen die gerenoveerd of afgebroken worden, ‘minen’. Dat betekent dat alle waardevolle materialen gerecupereerd worden alvorens een gebouw gerenoveerd of afgebroken wordt. Nadien krijgen de materialen een tweede leven via de Leuvense Materialenbank. De oude schietstand op het militair domein in Heverlee is het eerste stadsgebouw dat ‘gemined’ wordt.

Leugens in het halfrond, halve waarheden op de gang!

 

Het geloof in de politiek zoals we die vandaag nog steeds kennen, taant. Moet de politiek wel bedreven worden door beroepsmensen? Zijn zij de beste garantie dat de wil van het volk zal worden behartigd?

In zijn boekje Tegen verkiezingen wijst David Van Reybrouck erop dat de democratie zoals we die vandaag kennen steeds meer in het slop geraakt. Steeds minder mensen gaan stemmen, kiezers worden grilliger in hun keuze en het ledenaantal van politieke partijen loopt dramatisch terug. Van Reybrouck spreekt van een democratisch vermoeidheidssyndroom. Om dit vermoeidheidssyndroom te bestrijden wil hij terugkeren naar het democratisch principe van de loting. Net als ikzelf heeft Van Reybrouck les gekregen van professor Herman Verdin, door ons studenten kortweg ‘Verdin’ genoemd. In zijn boekje herinnert Van Reybrouck hoe Verdin al waarschuwde voor de ‘oligarchisering van onze democratie’: een democratie waar slechts enkelen het écht voor het zeggen hebben. De Atheense burgers zouden zich niet herkend hebben in hoe wij onze democratie vandaag invulling geven. Door een systeem van loting én snelle rotatie was immers minstens 50% van de Atheense burgers boven de dertig jaar ooit zelf raadslid.

“Loting had zo zijn voordelen, ging Verdin op rustige toon verder. Het doel was om de persoonlijke invloed te neutraliseren. In Rome had men zulks niet, met talloze omkoopschandalen tot gevolg. Bovendien waren in Athene functies eenjarig en was men in de regel niet herkiesbaar. Op alle niveaus moesten burgers immers zoveel mogelijk wisselen. Men wilde een zo groot mogelijke groep laten participeren en aldus gelijkheid realiseren. Loting en rotatie zaten werkelijk in het hart van het Atheense democratische systeem.” (David Van Reybrouck, Tegen Verkiezingen, p. 61)

En waarom zouden gedeputeerden niet met een Fiat rijden?

Eén van de punten op de provincieraad van Vlaams-Brabant van afgelopen dinsdag 5 november 2019 ging over de aankoop van nieuwe wagens. Om ervoor te zorgen dat oude dieselwagens vervangen worden door benzinewagens, plug-in hybride wagens of zelfs elektrische voertuigen, besliste de provincieraad dat de provincie toetreedt tot een raamovereenkomst van de Vlaamse overheid voor de operationele lease van personenwagens en lichte vrachtwagens.

Als Groenen onderschrijven we uiteraard het belang om het oude wagenpark te vervangen door nieuwe en schonere voertuigen. Maar in de inleidende tekst bij het besluit over de raamovereenkomst staat dat “jaarlijks 75.000 euro voorzien wordt voor de leasing van directiewagens van de vier gedeputeerden en de provinciegriffier”. Daar moesten wij toch wel even van slikken. Net als collega Louis Tobback trouwens, hoewel die zich ook meteen verontschuldigde met: “waarmee ik niet wil zeggen dat ik bekrompen ben en vind dat de gedeputeerden allemaal in een Fiat moeten rijden”.

75.000 euro maal zes, de termijn van een normale legislatuur, dat zou zomaar liefst even 450.000 euro zijn, enkel en alleen voor de wagens van de gedeputeerden en de provinciegriffier? Bijna een half miljoen euro! Dat is hetzelfde budget waarmee we in de vorige legislatuur alle klimaatprojecten van één begrotingsjaar financierden.

En de provincies…? Ze blijven bestaan!

‘Net als de Vlaamse Overheid zullen gemeenten, steden, intercommunales, OCMW’s, provincie en autonome gemeentebedrijven worden gevraagd dat ze hun broeikasgassen met 40% reduceren in 2030 ten opzichte van 2015’, staat er in het regeerakkoord van Jambon I te lezen. En ook in het kader van de economische ontwikkeling wordt verwezen naar de provincies ‘om met betrokkenheid van regionale sociale partners en stakeholders een strategie uit te werken’. De provincies gelden in het regeerakkoord zelfs als belangrijke actoren voor de ‘efficiëntere inzet van de financiële middelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)’.

Waar is de tijd dat gewezen Minister voor Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans, vandaag voorzitter van het Vlaams Parlement, van de daken schreeuwde dat ze het provinciale bestuursniveau tot op het bot zou uitkleden? Ik maakte het in 2015 mee dat het provinciale inburgerings-en integratiebeleid ‘uitkantelde’ naar Vlaanderen om er de bevoegdheid te worden van het nieuwe Agentschap Integratie en Inburgering.  Ik was vanop de eerste lijn getuige, ook van het feit dat wat er gebeurde verre van ‘altijd goed’ was. De uitoefening van dezelfde persoonsgebonden bevoegdheden door Vlaanderen bleek in vele gevallen niet efficiënter en niet effectiever.

Maar het kan dus verkeren. De provincies zullen blijven bestaan. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat de N-VA, behalve in West-Vlaanderen, nu zelf in alle provincies mee bestuurt. Inhoudelijk maakt de aanwezigheid van de N-VA in het bestuur van Vlaams-Brabant trouwens (nog) geen groot verschil. Gedeputeerde Bart Nevens van de N-VA heeft totnogtoe geen verandering gebracht: er zijn nog geen accenten gelegd die wij als Groen al niet hadden gelegd op vlak van klimaat, dierenwelzijn of zelfs Noord-Zuid-samenwerking. Deze gedeputeerde doet vaak en graag heel schamper over de Groene fractie, maar in de feiten lijkt hij het grotendeels eens te zijn met het beleid dat we in het verleden in Vlaams-Brabant op de rails zetten.

Te veel water!

Gisteren stond het huis van mijn broer Jan en zijn vrouw Joke in Turnhout in de Antwerpse Kempen onder water. En ook in het huis van mijn schoonzus Sofie was het alle hens aan dek om het water van de plotse hevige regen buiten te houden. Eerder deze week werden inwoners van Vlaams-Brabant ook niet gespaard van ‘te veel water’!.

We voelen de gevolgen van de klimaatverandering in de vorm van hevige regenval en overstromingen alsmaar meer. Het gemiddeld aantal dagen per jaar waarop er zeer veel regen valt in België, is nagenoeg verdubbeld in vergelijking met zeventig jaar geleden. Die neerslag neemt de vorm aan van zware stortregens. Soms duren ze maar enkele minuten, maar ze veroorzaken overstromingen en modderstromen waarvan de gevolgen soms dagen later nog niet zijn opgekuist. Dat weten de inwoners van onze provincie die er al mee te maken kregen maar al te goed. Ik moet telkens slikken als ik weer eens Hagelanders – de eersten wonen op slechts enkele kilometers van waar ik zelf woon- slijk uit de kelder zie scheppen en zich een weg zie banen door de straten met het water tot op kniehoogte. In vergelijk viel het bij mijn broer en schoonzus gisteren dan nog mee.

Om modderstromen en overstromingen zoveel mogelijk te beperken, moeten we erosie vermijden. De provincie Vlaams-Brabant geeft steden en gemeenten dan ook subsidies voor het opstellen van een gemeentelijk plan om erosie te bestrijden en kleine werken uit te voeren met hetzelfde doel voor ogen. Die ingrepen moeten het afstromende water afremmen en de meegevoerde aarde doen bezinken. Het kan bijvoorbeeld gaan over aarden wallen, buffergrachten, erosiepoelen, houthakseldammen of grasgangen.

Klimaatbegroting Vlaams-Brabant nog niet voor morgen!

In  2015, toen Groen nog deel utmaakte van de bestuursmeerderheid in Vlaams-Brabant, overtuigden we vriend en vijand om in te stemmen met een plan om Vlaams-Brabant tegen 2040 klimaatneutraal te maken. Om niet in intenties te blijven hangen vertaalden we het klimaatbeleidsplan ook in een klimaatactieprogramma 2016-2019. Dat actieprogramma moet nu opvolging krijgen in een plan 2020-2023, gegeven dat de nieuwe bestuursmeerderheid het door Groen gestarte klimaatbeleid wil verder zetten.

Om de voortgang op vlak van klimaat goed te kunnen meten, stelden wij op de Vlaams-Brabantse provincieraad van 7 mei 2019 de aanname van een klimaatbegroting voor. Die klimaatbegroting wordt in onze visie gekoppeld aan het klimaatactieprogramma. Een klimaatbegroting geeft weer welke financiële middelen nodig zijn om de verschillende doelstellingen en acties van het klimaatactieprogramma te realiseren. Tegelijk wordt ook een prognose of raming gemaakt van de CO₂-besparing die de verschillende doelstellingen en acties uit het klimaatactieprogramma met zich mee brengen. De klimaatbegroting wordt, net zoals de financiële begroting, jaarlijks voorgelegd aan de provincieraad. Zo kan de efficiëntie van genomen klimaatmaatregelen op de voet gevolgd worden door de verkozenen van het volk, en kunnen we ook de effectiviteit ervan in kaart brengen.

We zijn ervan overtuigd dat meten heel belangrijk is. Zo bleek bij  de evaluatie in 2017 van het klimaatactieprogramma 2016-2019 dat we goed op schema zaten, maar ook dat we nog helemaal geen reden tot juichen hebben. In 2015 en 2016 stootten we in Vlaams-Brabant weliswaar 1 % minder CO₂uit dan in het referentiejaar 2011, maar met een uitstoot van respectievelijk 6.076.314 ton en 6.077.053 ton CO₂deden we het in die jaren in Vlaams-Brabant minder goed dan in 2014.

Waar blijft het bestuursakkoord van Vlaams-Brabant?

Op 3 december 2018 werd de nieuwe provincieraad van Vlaams-Brabant geïnstalleerd. Voortaan behartigen 36 verkozenen de belangen van de Vlaams-Brabanders. Dankzij meer dan 106.000 stemmen die het beleid van Groen in de vorige legislatuur 2012-2018 wilden belonen, telt de fractie van Groen in de nieuwe provincieraad zomaar even 6 leden.

Groen is de derde partij in de provincieraad. CD&V telt één zetel meer en Open VLD heeft één zetel minder. De Groene fractie telt vijf vrouwen en één man. Luka Augustijns, Stefanie De Bock en Noor Mousaid zijn geboren in de jaren negentig. Stef Boogaerts, Sarah Sneyers, en ik zelf zijn geboren in de jaren zestig. We vinden het fantastisch dat in de provincieraad van Vlaams-Brabant ouder (:-)) en jong de handen samen aan de ploeg van de oppositie zullen kunnen slaan.

Het is nog wel de vraag waarover onze oppositie precies zal moeten gaan? Want de nieuwe coalitie met de drie traditionele partijen N-VA, CD&V en Open VLD heeft nog altijd geen bestuursakkoord naar buiten gebracht. We hebben er voorlopig het absolute raden naar wat er in de toekomst staat te gebeuren, in het bijzonder ook met de dingen die wij de laatste jaren mee hebben opgebouwd?

Alle hens aan dek voor het klimaat!

 

Vandaag eindigt de klimaattop 2018 in Katowice. Vandaag besluit de ‘Conference of the Parties’ (COP) haar 24^ste bijeenkomst om binnen het kader van de Verenigde Naties de klimaatverandering in verenigde slagorde aan te pakken. In welke mate de COP24 erin geslaagd is om werkbare regels vast te leggen voor de uitvoering van de afspraken in het Akkoord van Parijs uit 2015 is nog niet helemaal duidelijk. Maar vast staat dat België zich alweer niet van haar meest frisse kant heeft laten zien. Ondanks de vreedzame mars enkele weken geleden van 75.000 mensen voor een doortastend klimaatbeleid, schaarde België zich bijvoorbeeld niet achter de zogenaamde ‘High Ambition Coalition’. Die coalitie van onder meer Nederland, Duitsland, Frankijk, Groot-Brittannië en Italië wil meer maatregelen tegen 2020 om de klimaatverandering te beteugelen, maar België moest verstek laten gaan omdat het Vlaanderen van Joke Schauvlieghe geen akkoord wilde geven.

Het is, op zijn Vlaams gezegd, t-r-i-e-s-t-i-g. Het is triestig hoe weinig ambitieus we zijn. Terwijl we nauwelijks nog tijd hebben om de opwarming tot 1,5°C te beperken ten opzichte van het pre-industriële niveau ontsnapt de klimaatproblematiek maar niet aan haar status van ‘fait divers’. De meeste parlementairen van ons land namen recent een interparlementaire resolutie aan met aanbevelingen voor onze regeringen op vlak van klimaatbeleid, maar die heeft blijkbaar en helaas nog niet veel indruk kunnen maken.

De vraag is hoe we het dan wél gaan doen? Hoe gaan we de CO2-emissies terugdringen tot op een niveau dat ze niet meer schadelijk zijn? Hoe vermijden we dat het broeikaseffect groter wordt en tenslotte niet meer te stoppen zal zijn? Is het misschien inderdaad zinvol om de klimaatverandering, met een duur woord,  te ‘constitutionaliseren’? Moeten we, anders gezegd, de aanpak van de klimaatproblematiek niet in de Grondwet verankeren zodat de urgentie van de zaak eindelijk ernstig zou genomen worden? Hebben we nu niet genoeg tijd verloren? Hebben we niet genoeg geanalyseerd en is het niet de hoogste tijd om de hand aan de ploeg te slaan?

Is er een toekomst voor het ‘Toekomstfonds’?

Vanavond beslist een bijzondere Algemene Vergadering (AV) van de Provinciale Brabantse Energiemaatschappij (PBE) over het lot van het zogenaamde ‘Toekomstfonds’.  Dat fonds zou éénmalig gespijsd worden met 35 miljoen euro en kan door de gemeenten uit het werkingsgebied van PBE worden aangesproken om projecten op vlak van klimaat (energie) en digitale transitie (smart city) te betalen.

Op de gemeenteraad van 24 oktober 2018 van Lubbeek haalde Theo Francken heel fel uit naar de idee van het ’Toekomstfonds’. Hij herhaalde daarbij ook verschillende keren dat  het idee voor dat ‘Toekomstfonds’ van mij en alleen van mij kwam. ‘Het ‘Toekomstfonds’ is een idee van T-i-e  R-o-e-f-s!’

De waarheid is natuurlijk anders, in ieder geval weer veel genuanceerder dan Theo Francken laat uitschijnen.

Op de digitale klimaatkaart delen Vlaams-Brabanders succesvolle projecten om CO2 te besparen.