De toekomst van de economie is circulair!

Als je er pal voor staat, zou je het niet zeggen. In Amsterdam-Noord staat een heel modern ogend huis dat volledig uit tweedehands materiaal bestaat. De eigenaar van de woning schuimde het internet af op zoek naar tweedehands materialen die hij leuk vond. Hij grapte zelfs dat hij voor zaken als de gevelsteen, de leien en de ramen steeds naar Brabant had moeten rijden. Waren ze daar dan gevoeliger voor het niet zomaar weggooien van spullen? In ieder geval dacht hij op een mooie dag dat hij genoeg had verzameld. Hij stapte met zijn buit naar een architect en vroeg hem of hij met deze spullen een huis kon bouwen. En zo geschiedde. Zijn huis is een volledig circulair huis. Er werden geen nieuwe grondstoffen voor gebruikt. Alle materialen werden ooit al eens gebruikt en vormen nu een nieuw mooi geheel.

Je zou kunnen zeggen dat dit toch een uitzonderlijk voorbeeld is. Maar dat is het eigenlijk niet. Of toch niet meer. Enkele jaren geleden bracht ik een bezoek aan de gloednieuwe randparking P+R transferium Deutersestraat in ’s-Hertogenbosch: het gebouw kan helemaal gedemonteerd worden! De verschillende onderdelen kunnen hergebruikt worden voor bijvoorbeeld een ander gebouw. Dat is écht vooruitziend.

Overigens zal de stad Leuven vanaf nu, samen met vzw Atelier Circuler, alle stadsgebouwen die gerenoveerd of afgebroken worden, ‘minen’. Dat betekent dat alle waardevolle materialen gerecupereerd worden alvorens een gebouw gerenoveerd of afgebroken wordt. Nadien krijgen de materialen een tweede leven via de Leuvense Materialenbank. De oude schietstand op het militair domein in Heverlee is het eerste stadsgebouw dat ‘gemined’ wordt.

European Green Capital aan de Waal

Voor we onlangs een dagje doorbrachten in ’s-Hertogenbosch bezochten we Nijmegen. Die stad wordt al langer mee bestuurd door GroenLinks en is sinds kort ook de ‘Green Capital of Europe. Onze dag in Nijmegen startte met een bezoek aan het bedrijf Neopixels Insulations. Die onderneming levert de isolerende korreltjes waarmee één van de aannemers van de provinciale Vlaams-Brabantse groepsaankoop voor spouwmuurisolatie werkt. We kwamen zaakvoerder, Stefan Nooijens, tegen toen we onlangs in Scherpenheuvel onze groepsaankoop lanceerden en demonstreerden. Toen hij hoorde dat we naar Nijmegen zouden komen, nodigde hij ons prompt uit voor een bezoek aan zijn bedrijf.

In het gezelschap van wethouder voor GroenLinks in Nijmegen Noël Verguns en raadslid Volkert Vintges trokken we vervolgens naar het Honigcomplex. Het bedrijf Honig, bekend voor zijn soep, trok in 2012 weg van de site en maakte plaats voor innovatieve ondernemingen, zoals dat van bakfietspionier Jos Sluijsmans. Tot 2022 tenminste, want dan zullen er op de voormalige bedrijfssite nieuwe woningen verrijzen. Op de Honigsite genieten we van een lekkere lunch en huren we fietsen waarmee we de rest van de dag, onder deskundige leiding van Bert Lagerweeij, Nijmegen verkennen.

‘This Rare Earth – Stories from Below’!

Het thema van Artefact 2018 is ‘This Rare Earth, Stories from Below’. Centraal staat de vraag welke rol zeldzame aardmetalen (scandium, yttrium en vijftien lanthaniden) spelen in onze huidige samenleving? Hoe worden die aardmetalen ingezet? Wie beheert ze en wie beheerst ze, wie reguleert? Wat betekent hun verbruik voor mens en milieu? Vandaag en in de toekomst?

Ik ben erg blij dat deze vragen door de kunstenaars op Artefact beantwoord worden. Het is goed dat kunstenaars ons helpen bij een debat dat hypercomplex is en dat we eigenlijk nog veel te weinig in de diepte voeren. Zo vereisen bijvoorbeeld permanente magneten in windturbines en elektrische wagens de zeldzame aardmaterialen neodymium en dysprosium. Het spreekt voor zich dat zo’n gegevens een heel nieuw en uitdagend licht op windenergie en alternatieve mobiliteit werpen.

Future Fossil Spaces, Julian Charrière

Het is altijd moeilijk om te vergelijken, maar met deze editie van Artefact voel ik me het heel verbonden. Zo spreekt het werk ‘Future Fossil Spaces’ van Julian Charrière me heel erg aan. Het werk bestaat uit nauwgezet gestapelde zout-bakstenen uit het ‘Salar de Uyini’ (Bolivië) en vraagt onze aandacht voor de snelheid waarmee we eeuwenlang opgebouwde geologische processen vernietigen door ze tegen een ijltempo te ‘consumeren’.

Het is goed dat kunstenaars ons helpen bij een debat dat hypercomplex is en dat we eigenlijk nog veel te weinig in de diepte voeren.