Pleidooi voor een leerlijn klimaat!

Mijn zoon is weer vertrokken om te gaan manifesteren. Zijn vrienden en hij willen zich engageren voor de samenleving, voor het klimaat, voor hun toekomst. Voor scholen is het volgens mij een uitgelezen moment om met leerlingen rond klimaat aan de slag te gaan. Ik denk ook dat we de algemene kennis over klimaat dringend moeten bijspijkeren. Niet alleen om weerwoord te bieden aan mensen die, zoals Hieke Huistra afgelopen maandag in Trouw schreef, ‘misbruik maken van twijfel -het fundament van de wetenschap- om het klimaatprobleem te ontkennen’. Maar ook om tot oplossingen te komen. Een goed inzicht brengt nog altijd de beste antwoorden naar boven.

Onder meer Pieter Boussemaere, docent geschiedenis en klimaat aan de Vives Hogeschool in Brugge, pleitte in het verleden al voor een vak klimaat. Ik ben het met hem eens, of toch min of meer. We moeten in ieder geval vermijden dat we de kennisverwerving over klimaat in het secundair onderwijs alleen overlaten aan ‘Milieuzorg op School’ (MOS). Met alle welgemeende respect voor dit en soortgelijke projecten, maar de klimaatproblematiek gaan we niet oplossen door het onderwerp in de rand van de goede bedoelingen te blijven beschouwen. In oorzaak gaat het klimaatverhaal over bikkelharde sectoren. Het gaat over onze energieconsumptie en ons mobiliteitsgedrag, in antwoord hebben we er alle belang bij dat we fundamenteel ingrijpen op onze ruimtelijke ordening en dat we onze natuur veerkrachtiger maken.

Als een apart vak klimaat niet haalbaar is, dan hebben we in het secundair onderwijs baat bij een vakoverschrijdende leerlijn klimaat. Zo’n leerlijn wordt over verschillende jaren door verschillende vakken ingevuld. Zo brengt de klimaatuitdaging ons ook bij ethische vragen als ‘hoe ver we kunnen gaan in het uitputten van onze aarde?’ Wanneer leerlingen in de les aardrijkskunde de fysische gevolgen van de klimaatverandering bespreken, zouden ze zich in de les godsdienst of moraalwetenschappen best over dit soort vragen kunnen ontfermen. ‘Er is geen planeet B’, scanderen onze kinderen vandaag. Waarom laten we hen dan in de les economie, naast Adam Smith, niet ook systematisch kennis maken met het economisch donutmodel van Kate Raworth? En is het niet nodig dat leerlingen in de les geschiedenis of PAV vernemen dat de gevolgen van de klimaatverandering nu al groter zijn voor hen die er het minst verantwoordelijk voor zijn? Of dat we er de vraag behandelen wat we gaan doen met de miljoenen klimaatvluchtelingen die we tegen 2050 verwachten?

Met leerkrachten valt of staat de toekomst!

Afgelopen week zijn weer ruim 70.000 Vlaams-Brabantse leerlingen naar het middelbaar onderwijs getrokken, en ongeveer 65.000 leerlingen naar het basisonderwijs. Ook het provinciaal onderwijs opende opnieuw de deuren. In het schooljaar 2016-2017 volgden 1.191 Vlaams-Brabantse kinderen en jongeren er les. De provincie Vlaams-Brabant richt nog altijd twee middelbare scholen met voornamelijk TSO- en BSO-richtingen en een basisschool in. Het gaat over het PISO in Tienen, De Wijnpers in Leuven en De Sterretjes in Tienen. Als het van mij afhangt, dan stellen we de komende jaren talentontwikkeling centraal. We willen vermijden dat jongeren afzwaaien zonder diploma. We vinden het belangrijk dat jongeren mondige burgers worden die met veel gezonde bagage het leven tegemoet gaan.

Leren door te doen!

Mijn kinderen kennen het natuurgebied De Koeheide in Bertem heel goed. Dat is de verdienste van meester Eddy Macquoy van Freinetschool De Appeltuin. Meermaals per jaar trok Eddy met de kinderen naar De Koeheide om er te spelen, te werken en te leren. Net zoals de leraren van De Zevensprong trouwens. Zij trekken enkele keren per jaar naar De Doode Bemde in Oud-Heverlee. Dat doen ze onder leiding van Gerd Van Thienen. Gerd is verantwoordelijk voor Educatief Natuurbeheer dat de provincie Vlaams-Brabant samen met Natuurpunt realiseert.

WOI, nog steeds dichtbij

100 jaar geleden woedde de Eerste Wereldoorlog nog volop. Zoveel mensen sneuvelden, zoveel families werden verscheurd. Vaak associëren we de Eerste Wereldoorlog met gevechten aan de IJzer, maar ook in Vlaams-Brabant barstte de strijd los. In de regionale herinnering leven vooral de gevechten aan de Gete en de Dijle en de represailles in Leuven, Aarschot en Zemst. Maar de oorlog had overal in onze provincie een grote impact op het dagelijks leven. Dit jaar brengen we op verschillende manieren de Eerste Wereldoorlog in de herinnering. We brengen daarmee hulde aan de slachtoffers en roepen op om nooit meer in de valkuilen van toen te trappen. 2018, een jaar om lessen te trekken uit het verleden voor een betere en mooiere toekomst.

 

#vluchtenisvanalletijden

Na de inval in België staken Duitse soldaten huizen in brand, ze plunderden en moordden. Al snel kwam er een vluchtelingenstroom op gang richting Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland. Ongeveer 7% van de Belgische bevolking bracht de oorlog als vluchteling in het buitenland door.

Er mag dan in honderd jaar tijd veel veranderd zijn, vluchten is helaas van alle tijden en plaatsen. Oorlogen brengen stromen vluchtelingen op gang en vluchtelingen op hun beurt polemiek en onbegrip, dat vertellen het journaal en de sociale media ons dagelijks.

In Op de Vlucht! bundelen we verhalen van jonge oorlogsvluchtelingen in Vlaams-Brabant toen en nu. Dankzij dagboeken en brieven ontdekken we de verhalen van jongeren als Clementine en Sylvère die in de Eerste Wereldoorlog Vlaams-Brabant ontvluchtten of er als vluchteling toekwamen. Feras en Hodo vertellen op hun beurt over de zware en gevaarlijke tocht uit Syrië en Somalië en de aankomst in het voor hen onbekende Vlaams-Brabant. Ze mijmeren over hun zoektocht naar een veilige plek, geborgenheid, erkenning en zelfontplooiing.

Wigwam, kinderopvang met een extra

Op de Diestsesteenweg in Kessel-Lo vind je sinds dit jaar de nieuwe vestiging van Wigwam, een kinderopvang met ’net dat tikkeltje meer’. Wigwam is een inclusieve kinderopvang, maar ook kinderen en ouders met specifieke zorgbehoeften kunnen er terecht. In het nieuwe gebouw van Wigwam is veel oog voor ecologie. Die aandacht voor duurzaamheid komt ook terug in de dagelijkse werking. Met het door de provincie gesteunde project ‘Duurzaam duurt het langst’ sensibiliseert Wigwam ouders en kinderen over thema’s als klimaat en duurzaamheid. Ik ging een kijkje nemen bij Wigwam en had een gesprek met Rita Pues, coördinatrice van Wigwam en Tom Possemiers, coördinator van het project ‘Duurzaam duurt het langst’.

Rita, wat doet Wigwam precies?

Rita: Wigwam werd in 1995 opgericht als kansarmoedeproject voor de opvang van 14 kinderen. In september 2003 hebben we de vzw Wigwam opgericht. Een jaar later kregen we een erkenning van Kind en Gezin als kinderdagverblijf voor 23 plaatsen. Sinds september 2011 heeft Wigwam een erkenning voor 33 plaatsen. Omdat niet alle kinderen voltijds naar de opvang komen, bereiken we op jaarbasis gemiddeld zestig à zeventig kinderen.

Een fantastisch schooljaar 2016-2017 gewenst!

Sommigen kinderen kijken ernaar uit, andere jongeren vinden dat de vakantie nog net iets langer mocht duren. In ieder geval is de zomervakantie weer voorbij en is het morgen weer zover. In Vlaams-Brabant trekken om en bij de 170.000 kinderen weer naar school. Voor de allerkleinsten is het de eerste keer. Voor jongeren als mijn oudste dochter is het in principe de laatste keer dat het schooljaar op 1 september van start gaat.

Pleidooi voor meer ‘energieke scholen’ in Vlaams-Brabant…

Vandaag gaan 215.000 leerlingen in Vlaams-Brabant terug naar school om te spelen en te leren. Ook over duurzaamheid, zoals de leerplannen voorschrijven. Met de verduurzaming van de scholen zelf  is het echter nog niet zoals het zou moeten zijn. Om klimaatneutraal te worden, moeten de scholen nog een lange weg afleggen. 

Minstens één stap vooruit denken!

Ik mag het misschien niet te luid roepen. Men zou immers kunnen gaan denken dat mensen zoals ik in luilekkerland leven. Want politici zijn toch allemaal profiteurs? Ze stoppen toch allemaal hun zakken vol zonder er ooit iets voor in de plaats te doen?

In alle bescheidenheid denk ik dat ik mag zeggen dat ik niet aan deze karikatuur beantwoord. Ik leef uiteraard nog, maar ik stop best heel veel tijd in mijn job als gedeputeerde van de provincie Vlaams-Brabant. Als ik af en toe niet bewust stil hou, dan eindigt het engagement niet en stopt het werk nooit.

Maar was dat vroeger anders? Tot die vraag wilde ik eigenlijk komen? Had ik in de tijd dat ik voor de klas stond werkelijk zoveel meer tijd voor mijn eigen kinderen? Was mijn huis toen wel altijd klaar om, bij wijze van spreken, de koning te ontvangen?

Ik denk het niet. Integendeel zelfs. Toen ik nog leerkracht was, kwamen mijn eigen kinderen me ook vaak vinden achter mijn bureau. Vele zondagen gingen toen ook op aan lesvoorbereidingen, differentiatiepakketten, persoonlijke evaluaties en voorbereidingen voor allerlei (beleidsvoorbereidende) activiteiten op schoolniveau.

Kinderen en jongeren, allemaal met hun kleine en grote kanten, leren leren, ze boven zichzelf doen uitstijgen, ze een perspectief geven om in de grote boze wereld mee aan de slag te gaan? Ik durf stellen dat ik het vaak niet zonder succes deed, maar ook dat ik er soms doodmoe van was. Ik heb zelfs al eens gedacht dat een dossier van 100 pagina’s nog snel verwerken tegen een persconferentie de volgende ochtend me veel minder energie kost.

Ik wil  mijn collega’s in het onderwijs dan ook graag een hart onder de riem steken. Ze hebben een zware job die alle aandacht van het beleid verdient. Ik ben niet akkoord met besparingen in het hart van het onderwijsgebeuren. Een toekomstgericht beleid denkt minstens één stap vooruit. Het zorgt voor de mensen die de bouwstenen leggen voor de maatschappij van morgen. Een toekomstgericht beleid mag besparen, maar investeert meer en beter in de mensen die het onderwijs en onze toekomst écht recht houden: de leerkrachten.

 

Voor meer informatie: https://www.facebook.com/stakenvoorverbetering

 

Over de ‘kracht’ van leraren…

Afgelopen week verscheen op http://www.petities24.com de open brief ‘de leraar spreekt’ van Anneke Coessens. In haar brief laat deze collega verstaan dat ze genoeg heeft van de laagdunkende wijze waarmee sommige mensen over leraren spreken. Ze trekt van leer tegen het economisch denken over onderwijs en vraagt meer geloof voor het kunnen van de leraren.

Natuurlijk voel ik me aangesproken. Als leraar geschiedenis en PAV in het secundair onderwijs, maar ook als politica. Ik ben het helemaal eens dat leerkrachten zich meer en vaker moeten roeren. Ik had het ook niet mooier kunnen zeggen dan collega Coessens dat leraren het absoluut verdienen om gewaardeerd te worden. Ook op mijn eigen school putten leraren hun hele wezen uit om kennis over te dragen en leerlingen écht te leren leren.

Tekening van een leerling van ‘Baraka Za Ibrahim’ in Nairobi – Kenia.

Het klopt dan ook helemaal niet dat het gemiddelde ‘intellectuele’ niveau van de leraren laag is. Het klopt allesbehalve dat we voor het beroep gekozen hebben omdat we het elders niet waar konden maken. Het is alleen maar juist dat wie voor het onderwijs kiest omdat er veel vakantie mee gemoeid is, bedrogen uitkomt.

Dat wil niet zeggen dat er geen dingen zouden mogen veranderen in ons onderwijs.

Na zelf een vijftal jaar werkzaam te zijn geweest in de specifieke lerarenopleiding ben ik overtuigd dat de opleiding (nog) veeleisender mag worden. We moeten ook durven nadenken om binnen de lerarenopleiding zelf te differentiëren. Werken met leerlingen met een hoog abstractieniveau vergt van ‘leer-krachten’ andere vaardigheden dan werken met leerlingen met een overwegend talent voor ‘doen’. De ene leerkracht is geboren om met de ene doelgroep te werken, de andere om met de andere doelgroep in zee te gaan.

Differentiëren binnen de opleiding betekent nog niet differentiëren in de verloning. Zo heb ik het altijd heel oneerlijk gevonden dat leraren die later in hun loopbaan in het onderwijs instromen, minder verdienen dan collega’s die recht van de schoolbanken het onderwijs binnenstappen. Ik ben dan ook tegen het feit dat mensen die vorig schooljaar de overstap maakten naar het onderwijs niet van dezelfde financiële anciënniteit kunnen genieten als de collega’s die vanaf volgend schooljaar zullen ‘zij-instromen’.

Als politica hoop ik in ieder geval dat we de volgende jaren gefundeerde en coherente maatregelen kunnen nemen om leraren te versterken. Net als collega Coessens ben ik overtuigd van de kracht van leraren om de wereld te veranderen. Ik vind ook dat we veel meer ruimte moeten maken voor hun creativiteit. Ik hecht veel belang aan hun participatie. Ik hoop dan ook dat vele kritische collega’s Groen aanstaande zondag 25 mei 2014 het vertrouwen zullen geven. Ik hoop dat Groen de volgende jaren de richting van het Vlaamse onderwijs actief mee zal kunnen bepalen.