Mijn zoon is weer vertrokken om te gaan manifesteren. Zijn vrienden en hij willen zich engageren voor de samenleving, voor het klimaat, voor hun toekomst. Voor scholen is het volgens mij een uitgelezen moment om met leerlingen rond klimaat aan de slag te gaan. Ik denk ook dat we de algemene kennis over klimaat dringend moeten bijspijkeren. Niet alleen om weerwoord te bieden aan mensen die, zoals Hieke Huistra afgelopen maandag in Trouw schreef, ‘misbruik maken van twijfel -het fundament van de wetenschap- om het klimaatprobleem te ontkennen’. Maar ook om tot oplossingen te komen. Een goed inzicht brengt nog altijd de beste antwoorden naar boven.

Onder meer Pieter Boussemaere, docent geschiedenis en klimaat aan de Vives Hogeschool in Brugge, pleitte in het verleden al voor een vak klimaat. Ik ben het met hem eens, of toch min of meer. We moeten in ieder geval vermijden dat we de kennisverwerving over klimaat in het secundair onderwijs alleen overlaten aan ‘Milieuzorg op School’ (MOS). Met alle welgemeende respect voor dit en soortgelijke projecten, maar de klimaatproblematiek gaan we niet oplossen door het onderwerp in de rand van de goede bedoelingen te blijven beschouwen. In oorzaak gaat het klimaatverhaal over bikkelharde sectoren. Het gaat over onze energieconsumptie en ons mobiliteitsgedrag, in antwoord hebben we er alle belang bij dat we fundamenteel ingrijpen op onze ruimtelijke ordening en dat we onze natuur veerkrachtiger maken.

Als een apart vak klimaat niet haalbaar is, dan hebben we in het secundair onderwijs baat bij een vakoverschrijdende leerlijn klimaat. Zo’n leerlijn wordt over verschillende jaren door verschillende vakken ingevuld. Zo brengt de klimaatuitdaging ons ook bij ethische vragen als ‘hoe ver we kunnen gaan in het uitputten van onze aarde?’ Wanneer leerlingen in de les aardrijkskunde de fysische gevolgen van de klimaatverandering bespreken, zouden ze zich in de les godsdienst of moraalwetenschappen best over dit soort vragen kunnen ontfermen. ‘Er is geen planeet B’, scanderen onze kinderen vandaag. Waarom laten we hen dan in de les economie, naast Adam Smith, niet ook systematisch kennis maken met het economisch donutmodel van Kate Raworth? En is het niet nodig dat leerlingen in de les geschiedenis of PAV vernemen dat de gevolgen van de klimaatverandering nu al groter zijn voor hen die er het minst verantwoordelijk voor zijn? Of dat we er de vraag behandelen wat we gaan doen met de miljoenen klimaatvluchtelingen die we tegen 2050 verwachten?

Veel van wat ik hierboven beschrijf, komt natuurlijk al min of meer aan bod in de verschillende lessen van de vele geëngageerde leerkrachten in Vlaanderen. Maar het voordeel van een leerlijn die vakoverschrijdend én over de jaren heen wordt doorgetrokken, is dat leerkrachten een kapstok hebben en onderling kunnen afstemmen. Zo kunnen ze leerlingen beter helpen om inzicht te verwerven in de complexiteit van de materie.

Ik pleit er niet voor dat we allemaal klimaatexperten worden. Ik ben wel voor goed geïnformeerde klimaatburgers. Ik denk dat het van belang is dat we leren om zo het debat te kunnen nuanceren. Als de algemene kennis over de klimaatuitdaging toeneemt, zal het draagvlak voor de oplossingen ook groter worden. Als jij en ik goed verstaan hoe mobiliteit verantwoordelijk is voor 44% van de CO2-uitstoot in Vlaams-Brabant, dan begrijpen we ook hoe wijzigingen in ons persoonlijk mobiliteitsgedrag bijdragen aan de oplossing. Als mijn buur en ik een auto delen, is dat niet alleen gemakkelijk en goed voor mijn portemonnee. Het is vooral ook weer een auto die het broeikaseffect erger maakt minder.

Ik wil vanzelfsprekend niet alle verantwoordelijkheid (weer) bij het onderwijs leggen, maar tegelijk is de school de beste plek om mensen mee te nemen op het pad van de échte verandering, op de weg die de planeet voor de toekomstige generaties zal bewaren. Ik pleit er dan ook voor dat de volgende Vlaamse regering docenten en leerkrachten alle ruimte biedt om zich in te werken in de klimaatproblematiek, en dat ze hen de mogelijkheden geeft om de thematiek via een vakoverschrijdende leerlijn in de lessen te integreren. Als de Vlaamse regering de volgende jaren over de eindtermen van de 2deen de 3degraad van het secundair onderwijs beslissingen neemt, dan moet klimaat er daar volgens mij heel uitdrukkelijk één van zijn. Wie afstudeert in het secundair onderwijs moet gewapend zijn met de nodige klimaatkennis om, ieder naar eigen vermogen, één van de belangrijkste werelduitdagingen van vandaag mee te helpen oplossen.