Vandaag gaan 215.000 leerlingen in Vlaams-Brabant terug naar school om te spelen en te leren. Ook over duurzaamheid, zoals de leerplannen voorschrijven. Met de verduurzaming van de scholen zelf is het echter nog niet zoals het zou moeten zijn. Om klimaatneutraal te worden, moeten de scholen nog een lange weg afleggen.
Klimaatneutraal, een haalbaar verhaal?
Tegen 2040 wil de provincie Vlaams-Brabant klimaatneutraal worden. Dit is een realistische ambitie. Om ten opzichte van 2011 90% minder CO2 uit te stoten moeten we op ons grondgebied inzetten op de reductie van CO2-uitstoot van gebouwen. Die zijn verantwoordelijk voor 44,9% van de broeikasgasemissies.
Het scholengebouwpark van Vlaanderen heeft nog een heel lange weg af te leggen op het vlak van energieprestaties. Slechts 63,8% van de scholen in Vlaanderen heeft dubbel glas. Bijna 60% onder hen geeft aan dat de energiekosten te hoog zijn. Op slechts 13% van de scholen in Vlaanderen werd in 2013 de energie zelf opgewerkt, vooral door zonnepanelen. In de ranking van 48 kwaliteitscriteria waaraan de scholengebouwen in 2013 werden getoetst, bengelen energiezuinigheid en energiekosten achteraan.
Vlaams-Brabant telt 869 campussen (12,9% van het totaal) met eigen gebouwen. Met 63,1 op 100 punten krijgen de schoolgebouwen in Vlaams-Brabant de laagste score op algemene kwaliteit van alle scholen in Vlaanderen.
De meerderheid van de scholen in Vlaanderen is gebouwd voor 1980. Het gemiddelde jaarlijkse energiegebruik voor scholen wordt geraamd op 2.196 kWh brandstof/leerling en 396 kWh elektriciteit/leerling. Voor een school van 1.000 leerlingen is dus een gemiddeld verbruik van 2.196.000 kWh brandstof en 396.000 kWh elektriciteit nodig. Dit komt neer op een actuele geschatte kostprijs van om en bij de 170.000 euro voor brandstof en elektriciteit en een CO2-uitstoot van ongeveer 830 ton C02.
Als Vlaams-Brabant klimaatneutraal wil worden, dan moeten we ook de CO2-uitstoot van scholen terug dringen. De Vlaamse overheid investeert slechts beperkt in een grootschalige operatie om de scholen van Vlaanderen te verduurzamen. De energiezuinigheid van onze scholen is een belangrijke maatschappelijke uitdaging. Investeringen in de verduurzaming van het schoolpatrimonium kunnen op termijn ook heel wat financiële besparingen betekenen voor de scholen zelf. Het zijn extra middelen die scholen kunnen investeren in een betere realisatie van hun pedagogische projecten.
Energieke scholen in Vlaams-Brabant
Als provincie Vlaams-Brabant ondersteunen wij sterke projecten zoals het innovatief project ‘Energieke Scholen’. Centraal staat de lokale coöperatieve onderneming Pajopower. Als derde partij wil Pajopower de energierenovatie van de scholen financieren. Het principe is eenvoudig. Pajopower neemt de initiële investeringen voor rekening, en de school betaalt de investeringskosten voor bijvoorbeeld dak- en zoldervloerisolatie, spouwmuurisolatie en de vervanging van verwarmingsketels terug met de jaarlijks uitgespaarde energiekosten.
De ouders van de betrokken scholen kunnen ook mee instappen. Als coöperanten van Pajopower worden zij als het ware investeerders in de klimaatneutrale toekomst van de scholen in Vlaams-Brabant. Pajopower keert haar coöperanten een rendement uit van minimum 2%. Dat is meer dan een spaarboekje momenteel opbrengt.
Energieverbruik in klasverband meten
Tegelijkertijd ontwikkelt het project ‘Energieke scholen’ samen met de coöperatie EnergieID een tool waarmee scholen het energieverbruik tot op klasniveau kunnen bijhouden en visualiseren. Zo zien de leerlingen wat de impact is van hun gedrag op het energieverbruik in hun klas. Samen met MOS (Milieuzorg Op School) Vlaams-Brabant gaan de leerlingen in hun klas op zoek naar oplossingen om dit energieverbruik te verlagen en tegelijkertijd zelf energie op te wekken uit duurzame energiebronnen. Ook voor thuis krijgen de leerlingen ‘energiehuiswerk’ mee in de vorm van energiemeters, energiemonitoring en begeleiding van de ouders bij het energiezuiniger maken van de woning.
De provincie Vlaams-Brabant ondersteunt het project ‘Energieke Scholen’ financieel voor 75.000 euro. Met deze middelen moet Pajopower de volgende jaren na gaan welke specifieke maatregelen mogelijk zijn en gerealiseerd kunnen worden via coöperatieve financiering. De betrokken scholen zijn het OLV-instituut in Sint-Genesius-Rode, het Don-Bosco-instituut in Halle, de Freinetschool ‘De Boomhut’ in Alsemberg en de vrije en gemeentelijke kleuter- en lagere scholen van Gooik.
Verduurzaam onze scholen
De Vlaamse overheid mag echter niet op haar lauweren gaan rusten. Het is niet de bedoeling dat het burgerinitiatief de immense uitdagingen op vlak van duurzaamheid en klimaatneutraliteit overneemt. Het is hoog tijd om proactief met de uitdaging van de verduurzaming van het schoolpatrimonium aan de slag te gaan.
Aan de vooravond van de klimaatconferentie in Parijs willen we de Vlaamse regering en in het bijzonder minister van onderwijs, Hilde Crevits, oproepen mee verantwoordelijkheid te nemen en alle mogelijke middelen aan te wenden om in te zetten op een klimaatneutraal schoolpatrimonium.
Tie Roefs blogt 
Geef een reactie